Buz Gibi Bir İstanbul 1954

 

Bir arkadaşınız ya da tanıdığınız,''İstanbul Boğazı'nın,bir zamanlar buzlanma nedeniyle tıkandığını biliyor musun?''dese,gülüp geçersiniz herhalde.Küresel iklim değişiklerinin sık sık dile getirildiği,mevsimlerin değiştiği,değil karın,yağmurun bile zor yağdığı bir kentin Boğazını'nın hem de buzlanma nedeniyle tıkanmasını gerçekçi bulmazsınız büyük bir olasılıkla.Ama gerçek.Bundan tam 63 yıl önce,takvim yaprakları 24 Ocak 1954'ü gösterdiğinde İsatnbul Boğaz'ı buzlanma nedeniyle tıkandı.

 Her şey Tuna Nehri'nin Buz tutmasıyla başladı.Aşırı soğuk nedeniyle patlayan buz parçaları Karadeniz'i aşarak Boğaz'a kadar geldi.Birbirine yapışan buz parçalarının oluşturduğu manzara görenleri hem hayranlığı hem de hayrete düşürecek kadar etkiliydi.Uzun zamanın ardından yaşandığı için hayretle karşılansa bile bu,Boğaz'da yaşanan ilk buz istilası değildi aslında.

 401'de Bizans İmparatoru Arkadius zamanındaki donma 20 gün sürdü.739 yılında bir donma daha oldu.755'teki kışta Karadeniz kıyılarının,bütün Haliç'in,hatta Marmara'nın kuzey kesiminin baştan sona buzlarla kaplandığına dair belgeler var.763 kışında Haliç'in çevresindeki kıyılar yüz adım mesafeye kadar dondu.Karadeniz'deki buzlar çözülürken,kütleler kenetlenince Boğaziçi ve Haliç tıkandı.

 Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk büyük don olayı 9 Şubat 1621'de gerçekleşti,yine Boğaziçi ve Haliç dondu.1823'te II.Mahmud padişahken yaşanan dondurucu soğuklarda sadece Haliç değil,şehrin çeşmeleri de donunca halk susuz kaldı.1878'de aynı olay yaşandığında,Osmanlılar Rusya ile savaşıyordu.Rumeli'yi kırıp geçiren soğuklar nedeniyle Sultan II.Abdülhamid orduya yardım gönderemedi.1929 yılında da şiddetli bir kış yaşandı.Önce,Şubat ayında Haliç dondu,ardından 1 Mart'ta Karadeniz'den Boğaz'a giren büyük buz kütleleri limanın ağzına yığıldı,şehir hattı vapurları çalışamadı.Sadece Galata Köprüsü-Harem seferleri yapılabildi.Köprü ile Kadıköy arasındaki seferler de aksadı.